Στ.Κοτσώλης: Το Κτηματολόγιο γίνεται μία πλήρως ψηφιακή υπηρεσία με 17 Γραφεία και 75 Υποκαταστήματα σε όλη τη χώρα

Συνέντευξη στον Σωτήρη Πίκουλα

Πρόλογος:

Ο Γενικός Διευθυντής του Κτηματολογίου κ. Στέφανος Κοτσώλης μιλάει στο dimosdigital.com για την διαδικασία ψηφιοποίησης όλων των υπηρεσιών του Κτηματολογίου. Σε λίγο καιρό τα 390 Υποθυκοφυλάκεια της χώρας θα γίνουν 17 Κτηματολογικά Γραφεία με 75 υποκαταστήματα σε όλη τη χώρα. Επίσης, σύμφωνα με τον κ. Κοτσώλη όλες οι υπηρεσίες αγοροπωλησίας ακινήτων θα γίνονται ψηφιακά μειώνοντας σημαντικά τη γραφειοκρατία ετών. Ο κ. Κοτσώλης αναφέρει τι θα γίνει με τις 200.000 ενστάσεις ιδιοκτητών ακινήτων κατά της κτηματογράφησης αλλά και τις μεγάλες τομές της ηλεκτρονικής πλατφόρμας ΜyProperty και του Ηλεκτρονικού Φακέλου Ακινήτου.

Ολόκληρη η συνέντευξη του Γενικού Διευθυντή του Κτηματολογίου έχει ως εξής:

Το Κτηματολόγιο αποτελεί πλέον μία ψηφιακή υπηρεσία. Ωστόσο για χρόνια παρέμενε ένας μεγάλος βραχνάς για το Δημόσιο και μία μεγάλη εστία ταλαιπωρίας για τον πολίτη. Γιατί τόσα χρόνια δεν προχώρησε το Κτηματολόγιο; Ποιες ήταν οι αντικειμενικές δυσκολίες;

Ουδείς παραγνωρίζει την πολυπλοκότητα του εγχειρήματος ή πιο απλά, τις αντικειμενικές δυσκολίες ενός προγράμματος τέτοιου μεγέθους. Για παράδειγμα η διαμόρφωση του σύγχρονου ελληνικού κράτους με την ποικιλομορφία των ιδιοκτησιακών καθεστώτων δημιούργησε δυσκολίες.

Σε θεσμικό και επιχειρησιακό επίπεδο, υπήρξαν φαινόμενα κατάχρησης του δικαιώματος προσφυγής στη Δικαιοσύνη σε κάθε στάδιο αξιολόγησης των διαγωνισμών, διασπορά του αντικειμένου με αποτέλεσμα μεγαλύτερο κόστος, αστοχίες και καθυστέρηση, έλλειψη διάθεσης, και ενίοτε και μέσων από ορισμένες δασικές αρχές. Επίσης υπήρξαν ζητήματα στη στελέχωση και τη λειτουργία των επιτροπών ενστάσεων, ενώ ο τρόπος και ο χρόνος ορισμένων επιλογών όπως η αλλαγή του νομικού καθεστώτος του φορέα, η αναιτιολόγητη αποπομπή πολλών δικηγόρων και η μετατροπή των υποθηκοφυλακείων σε κτηματολογικά γραφεία με παράλληλη τη δημιουργία συνθηκών υποστελέχωσής τους συνέτειναν στις καθυστερήσεις.

Φυσικά αντικειμενικές δυσκολίες προέκυψαν και με την οικονομική κατάσταση που περιήλθε η χώρα μας την τελευταία δεκαετία και τις υγειονομικές συνθήκες των τελευταίων 20 μηνών.

Γιατί οργανωτικά και θεσμικά το Κτηματολόγιο άλλαξε διάφορα εποπτεύοντα υπουργεία;

Από την ίδρυσή του στα μέσα της δεκαετίας του ‘90 το Κτηματολόγιο βρισκόταν κάτω από την εποπτεία του υπουργείου Περιβάλλοντος (παλαιοτερα ΥΠΕΧΩΔΕ, ΥΠΕΚΑ ή ΥΠΕΝ) μέχρι και πριν έξι μήνες όπου εντάχθηκε στο υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης με σκοπό να δοθεί μια νέα δυναμική στο έργο και να απελευθερώσει τις ψηφιακές του δυνατότητες καθώς το υπουργείο έχει ήδη αναλάβει αρκετές δομές ή υπηρεσίες που έχουν σημαντικό ψηφιακό κομμάτι (όπως το Γενικό Πληροφοριακό Σύστημα του υπουργείου Οικονομικών, το Εθνικό Δίκτυο Υποδομών Τεχνολογίας και Έρευνας από το υπουργείο Παιδείας), αλλά και λειτουργικό (όπως τα ΚΕΠ από το υπουργείο Εσωτερικών). Επομένως, η μεταφορά του φορέα «Ελληνικό Κτηματολόγιο» ήρθε ως κίνηση τεχνικής υποστήριξης και αναβάθμισης των υπηρεσιών που προσφέρει το Κτηματολόγιο, οι οποίες σε λίγα χρόνια θα είναι ούτως ή άλλως στον μεγαλύτερο βαθμό ψηφιακές.

Ο βασικός στόχος είναι το Κτηματολόγιο να μπορέσει σε μικρό χρονικό διάστημα να προσφέρει νέες ψηφιακές υπηρεσίες στους πολίτες, κάτι που ήδη είναι υπαρκτό για εκατομμύρια πολίτες και επαγγελματίες.

Επίσης, θέλω να επισημάνω πως για πρώτη φορά, υπάρχει συγκεκριμένο χαρτοφυλάκιο για το Κτηματολόγιο, του υφυπουργού Κτηματολογίου και ψηφιακών έργων, Γιώργου Στύλιου, με τον οποίο όπως και με τον Υπουργό Κυριάκο Πιερρακάκη, έχουμε καθημερινή και στενή συνεργασία.

Γιατί πιστεύετε ότι πλέον το Κτηματολόγιο θα προχωρήσει και θα γίνει μία εύκολη διαδικασία για τον Έλληνα πολίτη;

Γιατί, πλέον, η συνειδητοποίηση της στρατηγικής σημασίας του έργου για την ορθολογική ανάπτυξη της χώρας υποχρεώνει όλους όσους εμπλέκονται, να αναλάβουν την ευθύνη που τους αναλογεί. Το Κτηματολόγιο δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται ως ένα απλό νομικό ή τεχνικό επαγγελματικό αντικείμενο αλλά ως ένα εθνικό έργο πνοής με αναπτυξιακό πρόσημο για τη χώρα.

Από πλευράς μας, θεωρούσαμε και θεωρούμε ότι σε ένα σύνθετο αλλά και δυναμικό έργο όπως αυτό, η διαβούλευση με τους συντελεστές του είναι ουσιαστική προϋπόθεση για μας, για την επιτυχή ολοκλήρωσή του.

Παράλληλα «μετατρέψαμε» τις δυσκολίες της πανδημίας σε ευκαιρία επιτάχυνσης της κτηματογράφησης και προώθησης πολλών νέων ψηφιακών υπηρεσιών ενώ μετά την ένταξη του φορέα στο Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης με παράλληλη τη θεσμοθέτηση υφυπουργείου για το Κτηματολόγιο, πραγματοποιήσαμε άμεσες παρεμβάσεις σε οικονομικό, διοικητικό και νομικό επίπεδο, διασφαλίζοντας έτσι τις προϋποθέσεις που επιτρέπουν πλέον στο έργο να είναι βιώσιμο και με συγκεκριμένο ορίζοντα περαίωσης.

Ποιες είναι οι ψηφιακές υπηρεσίες που παρέχονται πλέον μέσα από το gov.gr για το Κτηματολόγιο;

Εντός του προσεχούς χρονικού διαστήματος, τα 390 υποθηκοφυλακεία της χώρας θα μετεξελιχθούν σε 17 σύγχρονα Κτηματολογικά Γραφεία και 75 υποκαταστήματά αυτών.

Μέχρι στιγμής, λειτουργούν 8 Κτηματολογικά Γραφεία (Δυτική Μακεδονία, Πειραιάς και Νήσοι, Ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης, Πελοποννήσου, Στερεάς Ελλάδας, Κυκλάδων, Δυτικής Ελλάδας, Βορείου Αιγαίου) και  25 υποκαταστήματα (Λευκάδας, Πρέβεζας, Πολυγύρου, Καλαμαριάς, Περιστερίου, Κορίνθου, Εορδαίας, Ναυπλίου, Χίου, Πάτμου, Χαλανδρίου, Βέροιας, Σπάρτης, Έδεσσας, Νέας Ιωνίας, Σερρών, Αιγιαλείας Αιγίου, Καρδίτσας, Καλλιθέας, Καλαμάτας, Πύργου, Ηλιουπόλεως, Τρικάλων και Άμφισσας).

Στα νέα Υποκαταστήματα, παρέχονται στους πολίτες και τους επαγγελματίες, όλες οι υπηρεσίες των υποθηκοφυλακείων (καταχώριση πράξεων, τήρηση βιβλίων ενεχύρου, τήρηση των σχετικών αρχείων κλπ) σύμφωνα με ενιαίους κανόνες και πρότυπα και με γνώμονα την παροχή υψηλής ποιότητας υπηρεσιών και την ασφάλεια των συναλλαγών, σε καθεστώς απόλυτης διαφάνειας.

Οι ψηφιακές υπηρεσίες του κάθε νέου Υποκαταστήματός που τίθεται σε λειτουργία είναι:

•  Ολοκληρωμένη ψηφιακή διαδικασία για αιτήσεις, πληρωμές και παραλαβή πιστοποιητικών, διαγραμμάτων και αντιγράφων

•  Ολοκληρωμένη ψηφιακή διαδικασία για παραλαβές, πληρωμές και αιτήσεις από τους δικηγόρους αγωγών, δικογράφων και άλλων πράξεων που συντάσσουν και διακινούν για καταχώριση

•  Ψηφιακή υποβολή συμβολαίων από τους συμβολαιογράφους

•  Αυτόματη σύγκριση τοπογραφικού του ιδιοκτήτη με το Κτηματολογικό Διάγραμμα

•  Αυτόματος προδικαστικός έλεγχος που εξασφαλίζει την δυνατότητα εφαρμογής των δικαστικών αποφάσεων

•  Ηλεκτρονικό πρωτόκολλο

•  Αυτόματος υπολογισμός τελών που διασφαλίζει το διαρκή έλεγχό τους

•  Ηλεκτρονικές συναλλαγές μόνο με e-banking (και μελλοντικά μέσω POS) ή μέσω τραπεζών, καθώς δεν γίνεται δεκτή η καταβολή μετρητών

Παράλληλα, ισχύουν όλες οι υπόλοιπες ψηφιακές υπηρεσίες του Κτηματολογίου (όπως η υποβολή δήλωσης) όπου μέσω κινητών τηλεφώνων και ηλεκτρονικών υπολογιστών, οι ιδιοκτήτες ακινήτων, οι συμβολαιογράφοι, οι δικηγόροι, οι τοπογράφοι μηχανικοί και άλλοι επαγγελματίες, μπορούν να διεκπεραιώσουν ψηφιακά τις υποθέσεις τους.

Τι θα γίνει με τις 200.000 ενστάσεις που έχουν κάνει πολίτες όσον αφορά τα αποτελέσματα κτηματογράφησης που έκανε το Δημόσιο στις περιουσίες τους;

Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζει το Κτηματολόγιο είναι, πράγματι,  οι 200.000 ενστάσεις που επί χρόνια λιμνάζουν στα συρτάρια των Επιτροπών Ενστάσεων και μπλοκάρουν τις μεταβιβάσεις ακινήτων.  Μόνο το τελευταίο έτος οι ενστάσεις έφτασαν τις 60.000 και μόνο στο Δήμο Αθηναίων κατατέθηκαν 15.000 ενστάσεις

Προς την κατεύθυνση επίλυσης του προβλήματος αυτού, το Υπουργείο ψηφιακής Διακυβέρνησης έκανε μία σειρά από παρεμβάσεις που αφορούν, μεταξύ άλλων, ειδική δαπάνη για τις συνεδριάσεις, εξαίρεση των αμοιβών των Επιτροπών Ενστάσεων από τη νομοθεσία περί αμοιβών συλλογικών οργάνων, συνεδρίαση των Επιτροπών μέσω τηλεδιάσκεψης κ.ά., ενώ βρίσκεται ήδη σε διαβούλευση μέχρι την 17η Ιουλίου το νέο σχέδιο νόμου στο οποίο προβλέπεται η κτηματογράφηση να ολοκληρώνεται πριν από την έκδοση των αποφάσεων των Επιτροπών Υποθέσεων Κτηματογράφησης.

Θέλω να διευκρινίσω ότι όλες οι αιτήσεις και οι αντίθετες απόψεις επί της αίτησης θα κατατίθενται στις προβλεπόμενες προθεσμίες και θα εκδικάζονται κανονικά, ενώ για πρώτη φορά στο κτηματολογικό φύλλο κάθε ακινήτου θα αναγράφονται οι εκκρεμότητες ως προς τα δικαιώματα (αιτήσεις και αντίθετες απόψεις).

Πως θα μπορέσει σήμερα μία μεταβίβαση ακινήτου σήμερα να γίνει μία εύκολη και γρήγορη διαδικασία;

Πρόσφατα ανακοινώσαμε μία πάρα πολύ σημαντική καινοτομία, την ελεύθερη και γρήγορη πρόσβαση όλων των Κτηματολογικών στοιχείων για τα ακίνητα της χώρας τα οποία πλέον είναι προσιτά στους ιδιοκτήτες τους, αλλά και στους – πάνω από 100.000 – επαγγελματίες που ασχολούνται με τις συναλλαγές γύρω από αυτά, καταργώντας γραφειοκρατία και ταλαιπωρία και εξοικονομώντας φυσικά χρόνο και πόρους.

Παράλληλα, η δημιουργία του «Ηλεκτρονικού Φακέλου Ακινήτου» που σχεδιάζεται αναμένεται να βάλει τέλος στην ταλαιπωρία των φορολογουμένων που θέλουν να αποκτήσουν ή να μεταβιβάσουν ακίνητα.

Το νομοσχέδιο για τον εκσυγχρονισμό του Κτηματολογίου που όπως προανέφερα έχει τεθεί ήδη σε δημόσια διαβούλευση, προβλέπει τη δημιουργία της ηλεκτρονικής πλατφόρμας  MyProperty (η οποία θα «επικοινωνεί» με πληροφοριακά συστήματα του Δημοσίου (ΑΑΔΕ, ΕΦΚΑ, ΤΕΕ και – φυσικά – με το Κτηματολόγιο) και η ηλεκτρονική συλλογή των εγγράφων και πιστοποιητικών θα γίνεται από τον εξουσιοδοτημένο συμβολαιογράφο.

Ακούγεται υπερβολικό αλλά μία μεταβίβαση ακινήτου που μέχρι τώρα μπορεί να διαρκούσε 30 μέρες, πλέον θα ολοκληρώνεται – το πολύ – σε 30 λεπτά

Τελικά τι θα ισχύσει για τις προθεσμίες, τις ποινές και τα πρόστιμα για όσους θέλουν να δηλώσουν τώρα το ακίνητό τους στο Κτηματολόγιο;

Όπως γνωρίζετε λόγω της μακράς περιόδου αναστολής λειτουργίας των υποθηκοφυλακείων ένας μεγάλος αριθμός συμπολιτών μας, δεν μπορούσε να συλλέξει τα απαραίτητα δικαιολογητικά για την υποβολή δηλώσεων στο Κτηματολόγιο

Για το λόγο αυτό με πρόσφατη τροπολογία του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, τα πρόστιμα «πάγωσαν» μέχρι το τέλος του 2022 τα πρόστιμα στο Κτηματολόγιο, κατά συνέπεια οι ιδιοκτήτες ακινήτων που δεν δήλωσαν ακόμη την ακίνητη περιουσία τους έχουν στη διάθεσή τους σχεδόν 18 μήνες για να το κάνουν.

Από την άλλη όμως, για λόγους δικαιοσύνης, από εδώ και πέρα απαγορεύεται κάθε συναλλαγή καθώς και η έκδοση οικοδομικής άδειας για τα ακίνητα που δεν δηλώθηκαν στο Κτηματολόγιο και μέχρι να δηλωθούν.

Η συνεργασία της υπηρεσίας του Κτηματολογίου με τους δήμους σε τι επίπεδο βρίσκεται; Υπάρχουν προβλήματα;

Ως υπηρεσία, το Κτηματολόγιο, επί σειρά ετών, συνεργαζόταν μεμονωμένα και σποραδικά με τους Δήμους της χώρας στους οποίους έγινε η κτηματογράφηση, χωρίς όμως να υπάρχει ένας κεντρικός σχεδιασμός, μία κεντρική πολιτική κατεύθυνση στην λογική της προτροπής, της παρότρυνσης στους Δήμους και τα στελέχη τους, να δηλώσουν στο Κτηματολόγιο την ακίνητη περιουσία τους, αλλά και την παροχή τεχνογνωσίας εκ μέρους του φορέα μας στα αρμόδια Τμήματα των Δήμων.

Τα τελευταία δύο χρόνια, η συνεργασία Κτηματολογίου και Δήμων έγινε πιο συντονισμένη και πιο αποτελεσματική.

Ξεκινήσαμε από την πρωτεύουσα της χώρας όπου έπειτα από 12 χρόνια καθυστερήσεων, αναβολών και δικαστικών προσφυγών, ολοκληρώθηκε η Κτηματογράφηση και μάλιστα για πρώτη φορά όλη η διαδικασία πραγματοποιήθηκε ψηφιακά και έτσι ο μεγαλύτερος Δήμος της χώρας, διασφάλισε και οριοθέτησε τη δημόσια περιουσία και έχει πλέον στα χέρια του ένα ισχυρό χωροταξικό εργαλείο για την ορθολογική οργάνωση και ανάπτυξη της πόλης.

Φέτος, υπάρχει συνεχής συνεργασία με την Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας και τον Πρόεδρό της και Δήμαρχο Τρικκαίων Δημήτρη Παπαστεργίου και ήδη ανακοινώθηκαν δυο σημαντικές δράσεις που θα συντελέσουν στην επιτάχυνση της Κτηματογράφησης.

Πρώτον, το Κτηματολόγιο, σε συνεργασία με την ΚΕΔΕ, διοργανώνει στις 20 Ιουλίου 2021, Διαδικτυακή Ημερίδα – Webinar, με σκοπό να βοηθήσει τους Δήμους στην υποβολή δηλώσεων κτηματογράφησης και δεύτερον θα υλοποιήσουμε πλατφόρμα (προσβάσιμη μέσω του Gov.gr) για τη διάθεση των κτηματολογικών δεδομένων σε πιστοποιημένους χρήστες φορέων του Δημοσίου. Έτσι, ενώνουμε όλοι τις δυνάμεις μας, Τοπική Αυτοδιοίκηση και Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, θωρακίζουμε τη Δημοτική περιουσία και μετατρέπουμε ψηφιακά το Κτηματολόγιο σε ένα αναπτυξιακό εργαλείο.